Osoba fizyczna a osoba prawna — czym się różnią?

Osoba fizyczna a osoba prawna – czy są podmiotami prawa cywilnego? Oba podmioty wyróżniają inne cechy, które nadają im indywidualność oraz inne uprawnienia w zakresie gospodarczym. W związku z tym posiadają swoje uprawnienia, które otrzymują w określonym przez przepisy momencie. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić Państwu tę różnicę.

Kim jest osoba fizyczna?

Zgodnie z kodeksem cywilnym, każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci ma zdolność prawną, której nie może się zrzec. Oznacza to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków.

W Kodeksie cywilnym na próżno szukać jednoznacznej definicji pojęcia osoby fizycznej. Zgodnie z art. 8 Kodeksu cywilnego zdolność prawna jest nabywana przez każdego człowieka z chwilą urodzenia. Z tego wynika, że osobą fizyczną jest każdy człowiek, niezależnie od wieku, płci, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego.

Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej

Uzyskanie zdolności prawnej przez osobę prawną oznacza, że staje się ona podmiotem praw i obowiązków, a także możliwym uczestnikiem obrotu prawnego.

Pełną zdolność do czynności prawnych posiadają osoby fizyczne, które osiągnęły pełnoletność lub uzyskały ją przez zawarcie małżeństwa. Oznacza to, że takie osoby mogą samoistnie w sposób prawnie wiążący podejmować czynności prawne, czyli na przykład zawierać umowy sprzedaży, najmu, pożyczki itp.

Ograniczona lub całkowita nie zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej

Zdolności do czynności prawnych nie posiadają:

• dzieci, które nie ukończyły 13 roku życia,

• osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Ubezwłasnowolnieniu całkowitemu podlega osoba, która ukończyła 13 rok życia i na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego oraz innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności uzależnienia od alkoholizmu i narkotyków, nie jest w stanie samodzielnie i świadomie kierować swoim postępowaniem. Osoby o ograniczonej zdolności te nie mogą dokonywać żadnych czynności prawnych bez opiekuna bądź przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna prawnego).

Natomiast ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają:

• dzieci między 13 a 18 rokiem życia,

• osoby powyżej 18 roku życia ubezwłasnowolnione częściowo.

Ubezwłasnowolnienie częściowe osoby fizycznej możliwe jest wtedy, gdy dana osoba ukończyła 18. rok życia i z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności alkoholizmu lub narkomanii, stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego. Osoby takie mogą dokonywać podstawowych czynności bieżących życia codziennego, w przypadku osób ubezwłasnowolnionych częściowo czynności prawnych za tę osobę dokonuje ich przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun prawny).

Osoba fizyczna — prowadzenie działalności gospodarczej

Status przedsiębiorcy może otrzymać każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz podejmuje działalność gospodarczą (zarobkową) we własnym imieniu. Oznacza to, że osoba fizyczna ma prawo prowadzić samodzielnie działalność gospodarczą. Wtedy taka firma przyjmuje formę jednoosobowej działalności gospodarczej. Osoba fizyczna, która zainteresowana jest założeniem swojej pierwszej działalności gospodarczej, najczęściej ma wiele pytań i wątpliwości. Jedno z podstawowych to forma prawna firmy. Czy po zarejestrowaniu działalności, będzie to nadal firma prowadzona przez osobę fizyczną, czy może będzie osobą prawną? Jednoosobowa działalność gospodarcza to osoba fizyczna i nic nie może tego zmienić. Do rozpoczęcia działalności gospodarczej we własnym imieniu jako osoba fizyczna niezbędne jest uzyskanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Kim jest osoba prawna?

Osoba prawna jako jednostka organizacyjna (przedsiębiorstwo, spółka, związek zawodowy itd.) jest wyposażona przez przepisy prawa w zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej. Osoby prawne nabywają zdolność do czynności prawnych w momencie powstania. Osobę prawną trzeba założyć i wpisać do właściwego rejestru, np. Krajowego Rejestru Sądowego.

Jakie są przykłady osób prawnych?

Osobami prawnymi jest Skarb Państwa lub jednostka organizacyjna. Wśród najczęściej spotykanych osób prawnych należy wyróżnić 3 grupy:

• państwowe osoby prawne,

• samorządowe osoby prawne,

• inne osoby prawne.

Państwowe osoby prawne to Skarb Państwa oraz jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i jednocześnie stanowiące w całości własność państwową. Możemy do nich zaliczyć między innymi:

• przedsiębiorstwa państwowe,

• jednoosobowe spółki Skarbu Państwa,

• fundacje,

• państwowe uczelnie wyższe,

• Narodowy Bank Polski.

Samorządowe osoby prawne. Są to między innymi:

• gminy,

• związki gmin i stowarzyszenia gmin (komunalne osoby prawne),

• powiaty (samorządowe jednostki prawne) oraz województwa (regionalne wspólnoty samorządowe).

Inne osoby prawne. Są to prywatne osoby prawne, czyli takie, które posiadają osobowość prawną, ale stanowiące własność osób fizycznych, np.:

• spółdzielni,

• stowarzyszeń,

• związków zawodowych,

• fundacji,

• kościołów i związki, wyznaniowych.

  Są to osoby prawne typu korporacyjnego lub zakładowego.

Jakie są różnice w zdolnościach prawnych osoby fizycznej i osoby prawnej?

Ważna różnica między osobą fizyczną a osobą prawną to moment uzyskania zdolności do czynności prawnych. Osoba fizyczna i osoba prawna nabywają zdolność do czynności prawnych w innym czasie. Osoby fizyczne nabywają zdolności do czynności prawnych z wiekiem, a osoby prawne w chwili powstania.

Bardzo ważny w rozróżnieniu pojęć osoby fizycznej i osoby prawnej jest fakt, że jeden podmiot gospodarczy nie może być równocześnie osobą fizyczną i osobą prawną. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim wyklucza przyznanie statusu osoby prawnej jednoosobowej działalności gospodarczej. Decydując się na założenie JDG, posiada się przede wszystkim status osoby fizycznej i z tego tytułu posiada zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z literą prawa osoba taka we wszelkiego rodzaju stosunkach prawnych występuje zawsze jako osoba fizyczna znana z imienia i nazwiska.

Ważną cechą różniącą osoby fizyczne i prawne jest to, że w przypadku tych drugich zdolność do czynności prawnych nie dzieli się na pełną i ograniczoną. Osoba prawna do czasu kiedy widnieje we właściwym dla niej rejestrze, utrzymuje pełną zdolność do podejmowania czynności prawnych.

Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?

Aby rozpocząć działalność gospodarczą, nie potrzebujemy podpisywać żadnej umowy, czy posiadać środków finansowych. Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest bardzo proste. Wszystkie formalności z tym związane jesteśmy w stanie wykonać w ciągu jednego dnia przy pomocy jednego formularza CEIDG-1. Złożenie wniosku o wpis do rejestru Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest bezpłatne. Można tego dokonać na kilka sposobów – listownie, podczas wizyty w urzędzie gminy lub miasta, a także przez internet, telefonicznie, listem poleconym. Oto kilka przykładów:

• osobiście – przy okazji jednej wizyty w urzędzie miasta lub gminy. Składając wypełniony formularz CEIDG-1,

• online + wizyta w urzędzie gminy lub miasta– składając wniosek przez internet korzystając z formularza CEIDG-1 który znajduje się na stronie ceidg.gov.pl. Po wypełnieniu formularza należy udać się w ciągu 7 dni do wybranego urzędu w celu złożenia podpisu,

• online – to najwygodniejszy sposób założenia działalności poprzez profil bankowości internetowej, profil zaufany albo podpis elektroniczny. W tym celu wniosek CEIDG-1 należy wypełnić i podpisać jednym ze wskazanych wyżej sposobów za pomocą portalu Ceidg.gov.pl,

• telefonicznie pod numerem telefonu 801 055 088 lub 22 765 67 32. Wniosek CEIDG-1 wypełnia konsultant. Następnie na wskazany numer telefonu zostaje wysłany sms z numerem wniosku. Z tym numerem należy udać się do właściwego urzędu gminy lub miasta w celu złożenia podpisu,

• listem poleconym – wówczas podpisany wniosek CEIDG-1 powinien zostać poświadczony przez notariusza.

Rejestracja działalności w ZUS

Następnie wniosek wraz z kopią wpisu ewidencji przesyła do ZUS, w ciągu 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczeniowego (np. od momentu rozpoczęcia działalności) należy dokonać swojego zgłoszenia jako osoby ubezpieczonej oraz innych osób (np. pracowników). Zgłoszenia dokonujemy za pomocą formularza: ZUS ZUA, w przypadku objęcia ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym lub ZUS ZZA, w przypadku objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Ulgi na start

Z ulgi mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy:

• są osobami fizycznymi, czyli prowadzą działalność jednoosobową albo są wspólnikami spółek cywilnych,

• podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmują ją ponownie, po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,

• nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie i wykonywali czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Zanim jednak złożysz wniosek, powinieneś zastanowić się nad:

• nazwą działalności. Nazwa firmy to imię i nazwisko. Do firmy możemy dodać nazwę przedmiotu działalności np. Jan Iksińsk usługi koparką. ale nie jest to wymagane Nazwa działalności jest fakultatywna. Można prowadzić działalność identyfikując się wyłącznie za pomocą imienia i nazwiska,

• datą rozpoczęcia działalności. Zastanów się kiedy będzie najbardziej korzystny czas na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Pamiętaj, że datę rozpoczęcia działalności gospodarczej musisz podać we wniosku o wpis do rejestru (CEIDG-1),

• przedmiotem działalności. Składając wniosek o wpis musisz wskazać tzw. PKD, czyli kod Polskiej Klasyfikacji Działalności. Określa on rodzaje prowadzonej działalności,

• adresem wykonywania działalności gospodarczej w tym przypadku może być zarówno własny bądź wynajęty lokal. Może nim być twoje własne lub wyjęte mieszkanie, które przeznaczone jest do celów mieszkaniowych i użytkowych (do prowadzenia działalności),

• formą opodatkowania dla podatku dochodowego. Należy wybrać formę zapłaty podatku dochodowego (PIT):

• podatek progresywny („na zasadach ogólnych”),

• liniowy,

• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i kartę podatkową,

• wyborem ryczałtu i karty podatkowej. Będzie ograniczony przez rodzaj działalności i przychody,

• rachunkiem bankowym,

• formą rozliczeń księgowych. Jednoosobową działalność gospodarczą można rozliczać za pomocą księgi przychodów i rozchodów (KPIR), ryczałtu od dochodów ewidencjonowanych lub w formie ksiąg rachunkowych (tzw. Pełna księgowość; jest obowiązkowa, gdy przychody netto przekraczają 2 miliony euro).